Masło kokosowe, zwane czasem „pastą kokosową”, zyskuje coraz większą popularność wśród entuzjastów zdrowego żywienia oraz miłośników kulinariów. Jednak wciąż pojawiają się wątpliwości, czy rzeczywiście jest to produkt godny częstego spożycia. W niniejszym artykule przybliżymy, czym dokładnie jest masło kokosowe, jakie ma wartości odżywcze, jakie mogą być zalety jego spożywania, a także przedstawimy kilka uwag i potencjalnych ograniczeń.
Czym jest masło kokosowe?
Masło kokosowe to produkt wytwarzany z mielonego miąższu kokosa, a nie – jak w przypadku oleju kokosowego – z tłuszczu wyekstrahowanego z wiórków lub miąższu. Konsystencja masła kokosowego bywa gęsta i kremowa (zwłaszcza w chłodnej temperaturze), a przy wyższej temperaturze nieco się rozrzedza i staje się łatwiejsze do rozsmarowania. Warto zaznaczyć, że masło kokosowe zawiera zarówno tłuszcz, jak i błonnik, a także pozostałe składniki odżywcze obecne w miąższu kokosa.
Składniki i wartości odżywcze
- Tłuszcze
Masło kokosowe jest produktem o wysokiej zawartości tłuszczu (około 60–70%). Przeważają w nim przede wszystkim nasycone kwasy tłuszczowe, co dla niektórych osób stanowi powód do ograniczonego spożycia. Jednakże olej kokosowy i masło kokosowe zawierają w dużej mierze specyficzne średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (MCT), które są szybciej metabolizowane przez organizm w porównaniu z innymi rodzajami tłuszczu.
- Błonnik
W przeciwieństwie do oleju kokosowego, masło kokosowe ma pewną zawartość błonnika, co może wpływać na dłuższe uczucie sytości i korzystnie oddziaływać na pracę przewodu pokarmowego.
- Witaminy i minerały
Masło kokosowe może dostarczać niewielkie ilości ważnych składników mineralnych, takich jak potas, żelazo czy magnez. Zawiera też śladowe ilości witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E i K), jednak nie są to zazwyczaj znaczne ilości.
- Naturalne cukry
Masło kokosowe ma wyraźnie słodszy, kokosowy posmak. Wynika to z obecności naturalnie występujących cukrów w miąższu kokosowym, jednak ich stężenie nie jest wysokie w porównaniu z przetworzonymi słodyczami.
Potencjalne korzyści zdrowotne
- Szybkie źródło energii
Obecność średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCT) w maśle kokosowym sprawia, że organizm stosunkowo szybko może je wykorzystać jako źródło energii. Dla osób aktywnych fizycznie może to być korzystne przy uzupełnianiu energii przed lub po treningu.
- Uczucie sytości
Tłuszcz i błonnik zawarte w maśle kokosowym mogą przyczyniać się do dłuższego uczucia sytości, co może wspomagać kontrolę apetytu i zapobiegać podjadaniu między posiłkami.
- Zastosowanie w kuchni
Masło kokosowe jest bogate w aromat i smak kokosa, dzięki czemu może z powodzeniem zastąpić np. masło orzechowe w kanapkach, naleśnikach czy owsiance. Sprawdzi się również jako dodatek do deserów, koktajli lub dań kuchni azjatyckiej.
Potencjalne wady i ograniczenia
- Wysoka zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych
Spożycie produktów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe często bywa łączone z podwyższonym poziomem cholesterolu LDL („złego” cholesterolu). Wprawdzie wciąż toczą się dyskusje naukowe na temat realnego wpływu tłuszczów kokosowych na zdrowie układu sercowo-naczyniowego, jednak warto zachować umiar.
- Wysoka kaloryczność
Masło kokosowe jest kaloryczne (podobnie jak większość tłuszczów). Dlatego osoby kontrolujące masę ciała powinny zwracać uwagę na wielkość porcji. Choć w umiarkowanych ilościach może być wartościowym dodatkiem, nadmierne spożycie może prowadzić do nadwyżki kalorycznej.
- Osobiste preferencje i reakcje
Nie każdy organizm reaguje w ten sam sposób na tłuszcze nasycone czy na kokosa. Osoby z problemami trawiennymi lub zmagające się z chorobami układu krążenia powinny skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed włączeniem większych ilości masła kokosowego do diety.
Jak włączyć masło kokosowe do diety?
- Jako zamiennik masła orzechowego
Można użyć masła kokosowego do smarowania pieczywa czy wafli ryżowych – świetnie komponuje się z owocami, np. bananem czy jagodami.
- Dodatek do owsianki i koktajli
Łyżeczka masła kokosowego dodana do gorącej owsianki czy smoothie nadaje kremowej konsystencji i kokosowego smaku.
- Składnik wypieków i deserów
Masło kokosowe można wykorzystywać do przygotowania ciasteczek, batonów proteinowych czy polew deserowych. Sprawdza się też w wersji „raw” – w przepisach bez pieczenia.
- Kuchnia azjatycka
W daniach na bazie curry czy kremowych sosów, gdzie wykorzystuje się mleko kokosowe, można eksperymentować z dodatkiem odrobiny masła kokosowego, aby wzbogacić smak oraz konsystencję.
Podsumowanie
Masło kokosowe to bez wątpienia produkt smaczny i aromatyczny, mogący znaleźć miejsce w codziennej diecie. Dostarcza ono głównie tłuszczów nasyconych (w formie MCT), niewielkiej ilości cukrów oraz błonnika i drobnych ilości witamin i minerałów. Czy jest zdrowe? W umiarkowanych ilościach może stanowić ciekawe urozmaicenie, zwłaszcza dla osób ceniących kokosa i poszukujących różnych źródeł tłuszczu w diecie.
Jednak – jak w przypadku większości produktów o wysokiej zawartości tłuszczu nasyconego – kluczowe pozostaje umiarkowanie. Osoby zmagające się z problemami kardiologicznymi czy zaburzeniami metabolicznymi powinny skonsultować spożycie masła kokosowego ze specjalistą. Dla większości zdrowych osób niewielkie, regularne porcje masła kokosowego nie powinny stanowić zagrożenia i mogą stanowić pyszną alternatywę dla innych tłuszczów.